فرمول جدید برای محاسبه ضریب نفوذ اینترنت

 بازار دیجیتال– بالاخره بعد از مدت‌ها اما و اگر و ارائه آمار ضد و نقیض از میزان ضریب نفوذ اینترنت در کشور، سازمان فناوری اطلاعات خبر از نهایی شدن فرمول ضریب نفوذ اینترنت را داده است.

گفته می‌شود تعیین فرمول ضریب نفوذ کاربران اینترنت در کشور به سفارش شرکت فناوری اطلاعات و توسط محققان دانشگاه شریف انجام شده است. به باور کارشناسان با توجه به نفوذ روزافزون اینترنت در زندگی مردم، محاسبه تعداد کاربران اینترنت می‌تواند با ارائه‌ تصویری مناسب از میزان و حوزه‌های نفوذ اینترنت در کشور، بستر مناسبی برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در این حوزه ایجاد کند.

فرمول جدید آمد

بسیاری از کارشناسان علت ارائه آمار متناقص از سوی سازمان فناوری اطلاعات را به دلیل استفاده از فرمول اشتباهی می‌دانند که این سازمان مورد استفاده قرار می‌دهد.
به اعتقاد این کارشناسان این فرمول به لحاظ فنی دارای چندین خطا است. اولین خطای این فرمول این است که مبنای اینترنتی کشور تنها روش Dial Up در نظر گرفته شده است. دوم اینکه پارامترهای ورودی این فرمول اشتباه است؛ چرا که در فرمول فرض شده که تمام پهنای باندی که در نقاط بین‌المللی داریم صرف مصرف خانگی می‌شود و این در حالی است که بخش عمده پهنای باند کشور صرف انتقال داده‌های اقتصادی و تلفن اینترنتی می‌شود. سومین اشتباه این فرمول نیز به محاسبه‌های ریاضی آن بر می‌گردد. در واقع مبنای ریاضی این فرمول این است که به طور مثال 1000 مگابایت پهنای باند کشور را به کانال‌های 64 کیلو بیتی تقسیم و هر 64 کیلو بیت را به یک تعداد نفر کاربر اختصاص داده‌اند. ایراد این محاسبه این است که زمانی که در مورد ضریب نفود اینترنت صحبت می‌شود منظور مجموع کاربرانی است که در یک‌سال به اینترنت متصل می‌شوند، اما زمانی که در خصوص پهنای باند صحبت می‌شود تعداد کاربرانی در نظر گرفته می‌شود که در یک لحظه و به طور همزمان به اینترنت متصل می‌شوند. با توجه به انتقاداتی که نسبت به فرمول سازمان فناوری اطلاعات وارد می‌شد، از چندی پیش مسوولان این سازمان خبر از نهایی شدن فرمول جدیدی داده بودند که می‌تواند خطاهای به وجود آمده در میزان تعداد کاربران اینترنت را کاهش دهد و گویا این فرمول پس از مدت‌ها انتظار نهایی شده است.

حمیدرضا ربیعی، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه شریف، با بیان اینکه امروزه ضریب نفوذ اینترنت به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی توسعه‌یافتگی کشورها محسوب می‌شود و این ضریب نشان دهنده میزان دسترسی کاربران یک کشور به اینترنت است در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر اظهار داشت که در چند سال اخیر ارقام متفاوتی از وضعیت ضریب نفوذ اینترنت در کشور اعلام شده است که با توجه به تحلیل‌های کارشناسی صورت گرفته و اعلام نظر کارشناسان متخصص، این آمار صحیح و واقعی نیست، زیرا در تعیین این ضریب از منابع علمی و معتبر استفاده نشده است. وی در ادامه اظهار داشته است که تیم فعال در این پروژه پس از طی فازهای مختلفی از قبیل بررسی وضعیت کشورهای جهان، وضعیت اینترنت در داخل کشور و همفکری با صاحب‌نظران، سرانجام موفق به ارائه فرمولی شد که با شرایط بومی کشور در این زمینه حداکثر هماهنگی ممکن را داشته باشد. این شرایط بومی شامل مواردی چون شرایط اداری، وضعیت بستر و زیرساخت اینترنت در کشور، میزان دسترسی به اطلاعات و بسیاری از موارد دیگر است.

به گفته ربیعی برای محاسبه فرمول ضریب نفوذ اینترنت 4 روش پیشنهاد شد که با توجه به میزان اطلاعات موجود و سیاست‌های متولیان توسعه اینترنت، یکی از این روش‌های پیشنهادی انتخاب ‌شد. البته برای بالابردن دقت و کاهش خطا، می‌توان یک روش را به عنوان روش اصلی در نظر گرفت و از روش‌های دیگر به عنوان ابزار مکمل بهره برد.

یکی از ویژگی‌های بارز این روش قابلیت به کارگیری فرمول در مقیاس‌های جغرافیایی کوچک‌تر (مانند استان یا شهر) است، به طوری که هر شهر یا استان می‌تواند بر اساس این رابطه تعداد کاربران ضریب نفوذ اینترنت خود را محاسبه کند که مشارکت استان‌ها را به همراه خواهد داشت. از دیگر ویژگی‌های این طرح می‌توان به پویا بودن آن اشاره کرد، به گونه‌ای که قابلیت افزوده ‌شدن فناوری‌های جدید به آن را دارا است.

هر چند هنوز نمی توان در خصوص صحت استفاده از فرمول جدید اظهار نظر کرد، اما اکثر فعالان بر این باورند که اگر بتوان با استفاده از این فرمول جدید به آمار واقعی ضریب نفوذ اینترنت در کشور دست پیدا کرد بسیاری از مشکلات به وجود آمده برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در حوزه فناوری اطلاعات کشور حل می‌شود.

از ضریب نفود 35 درصدی تا 11 درصدی

ارائه آمار از میزان ضریب نفوذ اینترنت در ایران همیشه با اما و اگر های بسیاری همراه بوده است. مسوولان وزارت ارتباطات هر بار ضریب نفوذ در این بخش‌ را اعداد عجیب و غریبی عنوان می‌کنند که با آمار و ارقام بین‌المللی فاصله‌های بسیاری دارد و هر بار هم برای مطرح کردن این آمارهای متفاوت دلیل خاص خود را بیان می‌کنند. به عنوان مثال در آخرین اظهار نظر سعید مهدیون، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات، در واکنش به انتقادات مطرح شده در خصوص میزان ضریب نفوذ اینترنت اظهار داشته است که آمارهای متفاوت در مورد ضریب نفوذ اینترنت و تعداد کاربران اینترنت در کشور می‌تواند ناشی از اختلاف در تعریف کاربر اینترنت باشد. وی در ادامه به منشا اختلاف در مورد آمار کاربران اینترنت، به تعریف کاربر اینترنتی اشاره کرده و افزوده بود که تعریف ما در سازمان فناوری اطلاعات ایران از کاربر اینترنت یک تعریف استاندارد و جهانی است که براساس آن کاربر اینترنت کسی است که در طول ماه یکبار به اینترنت مراجعه کرده باشد. معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین خاطر نشان کرد برای تعیین ضریب نفوذ اینترنت معیار تمام جمعیت کشور نیست، بلکه براساس استانداردهای بین‌المللی، افراد شش سال به بالا محاسبه می‌شوند، یعنی وقتی اعلام می کنیم که ضریب نفوذ 35 درصد است، یعنی 35 درصد افراد بالای شش سال کشور از اینترنت استفاده می‌کنند.

در حالی مهدیون صحبت از ضریب نفوذ 35 درصدی اینترنت می‌کند که مرکز آمار ایران سال گذشته میزان ضریب نفوذ اینترنت در کشور را 1/11 درصد اعلام کرد. در آن زمان سازمان فناوری اطلاعات در واکنش به این آمار تنها به این نکته اکتفا کرد که این سازمان در حال حاضر تمایلی به پاسخگویی در این زمینه را ندارد و آمارهای منتشر شده از سوی سازمان آمار نیز واقعی نیستند. روابط عمومی این سازمان همچنین در ادامه اظهار داشت، مرکز آمار بدون هماهنگی با سازمان فناوری اطلاعات این آمار را آن هم از طرف خودش منتشر کرده است که به هیچ وجه هم مورد تایید شرکت فناوری اطلاعات نیست. همچنین روابط عمومی این شرکت این قول را داد که به زودی پیگیر این اظهارات اشتباه خواهد شد. پیگیری که با گذشت 7ماه از سال هنوز به نتیجه روشنی نرسیده است.